Chopstick (yemek çubuğu) nedir?
Bu çubuklar yaklaşık 5.000 yıldır Çin’de kullanılıyor. Ancak
en eski versiyonları yemek yemek için değil, pişirmek için kullanılırdı.
Dallardan yapılan Çin çubukları sıcak su veya kızgın yağ dolu tencerelerin
dibine ulaşmak için çok uygundu. Bunlar yaklaşık olarak M.S. 400 - 500
yıllarına kadar sofra aracı olarak kullanılmaya henüz başlanmamıştı.
Çinliler neden çubukla yemek yer?
Bu konuyu etkileyen faktörlerden bir tanesi, ülke çapında yaşanan
nüfus patlamasıydı. Bu nüfus artışının bir sonucu olarak, özellikle yemek
pişirmek için odun, kömür gibi kaynaklar son derecede azdı. İnsanlar
yiyeceklerini küçük parçalara ayırmaya başladılar, böylece daha hızlı pişmesi
ve daha az yakacak kullanılması sağlandı.
Yemekler böyle pişirildiğinde ısırmak için çok az şey
kaldığından, lokma büyüklüğündeki yemek parçaları sofra bıçaklarını anlamsız
kıldı. Daha ucuz malzemelerden ve daha kolay şekilde yapılan çubuklarla
yemek için daha uygun bulundu. Böylece yeni bir trend doğdu.
Sofra bıçaklarının Uzakdoğu’daki düşüşü, aynı zamanda
vejetaryen olan ünlü düşünür Konfüçyüs'ün öğretilerinden de etkilendi. Konfüçyüs,
bıçakla yemek yemeyi doğru bulmuyordu. Onurlu insanların hayvanların
katledildiği mezbahalardan ve bıçaklardan uzak durduğunu ifade ediyordu.
Çinlilerin kullanmaya başlamasının ardından yemek çubukları Japonya,
Kore ve Vietnam gibi diğer Asya ülkelerine de yayıldı. Ancak Japon çubukları
ile Çinlilerin yemek çubukları arasındaki farklar vardır. Tek parça bambudan
yapılmanın yanı sıra Japon yemek çubukları aslında sadece dini törenler için kullanıldı. Ancak
çubuklar her iki ülkede de popüler olmaya devam etti ve hala tercih edilen araçlar
olarak göze çarpıyor.
Bambu çubukların popülerliğine rağmen gümüş çubuklar yiyecek
zehirlenmesini önlemek için bazen Çin hanedanı döneminde sarayda kullanıldı. Hanedan
üyelerinin zehirlenmesine karşı, toksinle temas ettiğinde siyahlaşan gümüş
tercih edildi. Ancak siyanür veya arsenik gibi şeylere dokunduğunda siyaha
dönmeyen gümüş; yumurta, soğan gibi zararsız yiyeceklerde siyaha
dönüşebiliyordu.
Yemek çubukları ile pirinç yemek zor görülür ve neden böyle
bir aracın kullanıldığı hep merak konusu olmuştur. Ancak aslında burada
çubuklar, kaşıktan daha kullanışlı kabul edilir. Asya'da pirinçler sakız
gibidir ve küçük ya da orta taneli yetişir. Böylelikle, birbirine hemen yapışır
ve çubuklarla kolayca alınır. Bizim kullandığımız pirinçleri bu şekilde
tüketmek ise elbette zordur.
Chopstick Hakkında İlginç Bilgiler
Çin tarihinde, üzerinde yazı olan ilk yemek çubukları Yin’in
kalıntıları arasında bulunmuştur.
Çin’de bambu ve odundan yapılan çubuklar hala
kullanılmaktadır. Ancak Japonya’da bu gelenek sona ermiştir.
Yemek çubuklarının kullanımıyla alakalı olarak Asya
ülkelerinde bazı görgü kuralları vardır. Örneğin Çin’de yemeği çubukla
karıştırmak, yemeğin içinde gezdirmek, tabağın kenarına çubukla vurmak
görgüsüzlük olarak sayılır ve ayıplanır. Ayrıca çubuklar tabağın içinde değil, üzerinde yatay şekilde bırakılmalıdır.
Japon kültüründe çubuklarla başka birinin tabağına yemek
koymak, çubukların masanın üstünden geçirilmesi ayıp kabul edilir. Tayvan’da
çubukların ağızda usun süre kalması, ısırılması, çorba kasesinden bir şeyler
almak için kullanılması kabalıktır. Kore çubukları konusunda da yaşlılardan
önce gençlere verilmesi, pirinç yemek için kaşığın tercih edilmesi, kasenin
ağıza yaklaştırılması ayıp kabul edilir.