Daha önce Dünyanın En Aktif Yanardağları listemiz ile
karşınıza çıkmıştık. Büyük ilgi çeken bu listemizin içerisinde, dünya çapında
en çok ilgi çeken aktif volkan, Etna Yanardağı olarak görünüyor. Bu nedenle Etna
Yanardağı hakkında ilginç bilgiler konulu bir derleme yaptık. Umarız
beğenirsiniz.
Etna nerededir? Etna Dağı, Akdeniz’in en büyük adası olan,
İtalya’ya bağlı Sicilya Adası’nda bulunuyor. Avrupa'nın en yüksek yanardağı
olan “Mount Etna”, aynı zamanda dünyanın en aktif volkanları arasında yer
alıyor. 10,810 metre yüksekliğindeki volkanın aktifliğinin 3500 yıl öncesine dayanan
bir geçmişi var.
Her Yıl Patlıyor
Elimizdeki verilere göre 2001 yılından bu yana geçen 17
yılda, 1 yıl hariç her yıl patlamaktadır. Sadece 2007 yılını boş geçen Etna
Yanardağı, yüksek seviyede bir faaliyet yaşıyor. Ayrıca her yıl boyunca sadece
bir değil, birkaç kez meydana gelen küçük patlamalar yaşanıyor.
Etna patlamaları iki şekilde oluyor. Bunlardan ilki zirve kraterinde
diğeri ise yan deliklerinde yaşanan patlamalar olarak biliniyor. En yaygın şekli
ise zirvedeki 3 kraterinde meydana gelenler oluyor. Kuzeydoğu, Orta Ve
Güneydoğu kraterlerinin sık sık patladığı biliniyor. Ancak yandaki deliklerde
yaşanan patlamalar, daha ağır sonuçlara neden oluyor.
Etna Dağı’nın çevresi
Etna Dağı, 1,190km²'lik bir alanı kaplar ve çevresi 93
kilometre uzunluğundadır. Bu büyüklüğü ile İtalya’nın en geniş ikinci dağı olan
Vezüv Yanardağı'nın iki katı büyüklüğündedir. Volkanın büyüklüğünden dolayı,
Sicilya Adası sakinlerinin yaklaşık dörtte biri Etna Dağı eteklerinde yaşar. Bu
turistik bölgeye gelen ziyaretçiler, yıl boyunca volkanda kar bulunması
nedeniyle tırmanma ya da kayak sporlarını yapar.
Etna İsminin Anlamı
İddialara göre Etna Yanardağı’nın ismi, Yunanca Aitne
kelimesinden gelir. Bu kelime “yanıyorum” anlamına gelmektedir. Yunan
mitolojisinde, Ouranos'un kızı (Cennet) ve Ge (toprak) Aitna, yanardağın
tanrıçasıydı. Buna ek olarak, Zeus'un dağın altına Typhon adlı yüz başlı bir
canavarı gömdüğü ve o huzursuz olduğunda volkanik patlama olduğuna
inanılmaktadır.
Roma Ateş Tanrısı
Etna Dağı ile ilgili bir başka efsane, Roma'nın ateş tanrısı
Vulcan'ın da burada yaşadığını söyler. Dağın sıcak tabanını metal işlemek için kullanan
Ateş tanrısı, silah, demir ve zırh üreticisi olarak kabul edilir. Bu efsaneye
göre, Vulcan'ın Jüpiter tarafından bir eşle müjdelendikten sonra aşk ve
güzellik tanrıçası Venüs'le evlendi. Vulcan, Venüs’ün kendisini Mars ile
aldattığını öğrendiğinde Etna Volkanı’nın tabanında bir demirci inşa eder ve
patlamalara neden olur.
Sicilya'da adı Mungibeddu
Etna Dağı, farklı yerlerden ve dillerde farklı isimlerle
anılır. İtalya’da, “güzel dağ” anlamına gelen Mongibello veya Montebello
denilen volkanın adı, bulunduğu ada olan Sicilya’da biraz daha farklıdır. Buradaki
yerliler isimde hafif bir değişiklikle, Mungibeddu olarak yanardağı anar.
Bereketli Toprakları
Yıllarca patlamalar yaşanan Etna’nın çevresi, çok verimli
topraklara sahip olmuştur. Turunçgiller, üzüm, hemen hemen tüm sebzelere kadar
her şeyi yetiştirmek için mükemmel bir zemin oluşturmuştur. Verimli ve zengin arazisi
nedeniyle, Sicilya'nın bitkilerinin neredeyse dörtte üçünün yanardağın çevresinde
yetiştiğine inanılmaktadır.
Ölümcül Yanardağ Patlaması
1669 yılının Mart ayında Etna Yanardağı, gürültülü şekilde
tepesinde gaz üretmeye başladı. Buna rağmen, Sicilya Adası’nda yaşayanlar
yanardağın patlak vereceğine işaretleri görmezden geldi. Üç gün boyunca çevreye
yayılan zararlı gazları önceden kestiremediler. Bu süreçte dağın yamaçlarında
yaşayan 3000 kişi zehirli gazlar nedeniyle boğularak öldü.
Burada durmayan Etna, bu kez erimiş lavlarını dökmeye
başladı. Patlamada yayılan küllerin 160 kilometre uzaktan bile görüldüğü
bildirildi. Dağın güney yamacında dökülen lavlar, o dönem 20.000 nüfuslu
Catania şehrine ilerlemeye başladı.
Şehirlerini korumaya çalışan Catania halkı, lavları şehirden
ve komşu kentlerden Paterno'ya doğru saptırmaya çalıştı. Paterno'da yaşayanlar da
bu mücadeleye katıldı. Ancak birkaç hafta süren savaşı Etna kazandı ve lavlar Catania’ya
yayılmaya başladı. Şehirde kıyameti yaşatan lavlar 17.000 insanın hayatını kaybetmesine
neden oldu.